ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਅਸਮਾਨ ‘ਤੇ ਕਪਿਲ ਦੇਵ ਅਤੇ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧੋਨੀ ਦੇ ਨਾਲ ਚਮਕਿਆ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਵੀ ਨਾਂ

1983 ਵਿੱਚ ਕਪਿਲ ਦੇਵ, 2011 ਵਿੱਚ ਮਹਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਧੋਨੀ ਅਤੇ ਹੁਣ 2025 ਵਿੱਚ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਅਤੇ ਤੀਜੀ ਭਾਰਤੀ ਕਪਤਾਨ ਬਣ ਗਈ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸੂਚੀ ‘ਚ ਨਾਮ ਦਰਜ ਕਰਵਾ ਲਿਆ। ਵੈਸੇ 2007 ਅਤੇ 2024 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੋ ਵਾਰ ਟੀ-20 ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਵੀ ਜਿੱਤ ਚੁੱਕਾ ਹੈ, ਪਰ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼, ਪੰਜਾਬ, ਮੋਗਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦਾ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਸਿਰ ਉੱਚਾ ਚੁੱਕਣ ਵਾਲੀ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਮੈਚ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਹਾਨ ਬੱਲੇਬਾਜ ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੂਲਕਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ‘ਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਕੇ ਖੇਡਣ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਅਪਣਾਇਆ ਜੋ ਹਰਮਨ ਦੇ ਕੰਮ ਵੀ ਆਇਆ। ਫਾਈਨਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਚਿਨ ਤੇਂਦੂਲਕਰ ਨੇ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਫੋਨ ਤੇ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। 16 ਸਾਲ ਕ੍ਰਿਕਟ ਖੇਡਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਅਚਾਨਕ ਮਿਲੀ ਐਨੀ ਵੱਡੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸੁਪਨੇ ਵਾਂਗ ਜਾਪ ਰਹੀ ਹੈ। ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਮਿਤਾਲੀ ਰਾਜ, ਝੂਲਨ ਗੋਸਵਾਮੀ ਅਤੇ ਅੰਜਮ ਚੋਪੜਾ ਦੀ ਕਰੜੀ ਮਿਹਨਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਟੀਮ ਦੇ ਨਾਲ ਵਰਲਡ ਕੱਪ ਦੀ ਟ੍ਰਾਫੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰਕੇ ਪੂਰਾ ਸਨਮਾਨ ਦਿੱਤਾ।

ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਬਣੀ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ

ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਆਕਾਸ਼ ‘ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਤਾਰੇ ਚਮਕੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੁੱਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਮਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੂਰਾ ਆਲਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਸਲਾਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਾਮ ਹੈ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਦਾ। ਸਿਰਫ਼ 36 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ, ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਭਾਰਤ ਬਲਕਿ ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਦਿਸ਼ਾ ਅਤੇ ਉਚਾਈਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਉਹ ਕੋਈ ਸਧਾਰਣ ਖਿਡਾਰੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਇੱਕ ਸਾਧਾਰਨ ਪੰਜਾਬੀ ਘਰਾਨੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਅੱਜ ਗਲੋਬਲ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੇ ਮੰਚ ‘ਤੇ ਚਮਕ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਆਰਟੀਕਲ ਵਿੱਚ ਅਸੀਂ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਜੀਵਨ, ਕੈਰੀਅਰ ਅਤੇ ਯੋਗਦਾਨ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਦੱਸਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਾਂਗੇ।

ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਦੀ ਜੀਵਨ ਝਾਤ

ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਦਾ ਜਨਮ ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਪਿਤਾ ਹਰਮੰਦਰ ਸਿੰਘ ਭੁੱਲਰ ਅਤੇ ਮਾਤਾ ਸਤਵਿੰਦਰ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ 8 ਮਾਰਚ 1989 ਨੂੰ ਹੋਇਆ। ਹਰਮਨ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਉਸਦੀ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ, ਸਗੋਂ ਉਸਨੂੰ ਤਰਾਸ਼ਨ ਦਾ ਕੰਮ ਵੀ ਕੀਤਾ। ਇੱਕ ਇੰਟਰਵਿਊ ਦੌਰਾਨ ਹਰਮਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ “ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਪਸੰਦ ਅਤੇ ਨਾਪਸੰਦ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਬੱਲਾ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਯਾਦ ਹੈ ਕਿ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਕਿੱਟ ਬੈਗ ਵਿੱਚੋਂ ਬੱਲੇ ਨਾਲ ਖੇਡਦੀ ਸੀ। ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਗਿਆਨ ਜੋਤੀ ਸਕੂਲ ਅਕੈਡਮੀ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਿਕਟ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਜਲੰਧਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਹੰਸ ਰਾਜ ਮਹਿਲਾ ਮਹਾਂ ਵਿਦਿਆਲਿਆ ਕਾਲਜ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕੀਤੀ।

ਜਾਣਕਾਰੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤੀ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਦਾ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕੈਰੀਅਰ 2009 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਇੱਕ ਚੋਟੀ ਦੀ ਬੱਲੇਬਾਜ਼ ਅਤੇ ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਦੀ ਗੇਂਦਬਾਜ਼ ਹੈ। ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਭਾਰਤ ਲਈ 7 ਮਾਰਚ 2009 ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਆਪਣਾ ਵਨ-ਡੇ ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ। ਹਰਮਨ ਨੇ 11 ਜੂਨ 2009 ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਆਪਣਾ ਟੀ-20 ਡੈਬਿਊ ਕੀਤਾ। ਹਰਮਨ ਦਾ ਟੈਸਟ ਡੈਬਿਊ 13 ਅਗਸਤ 2014 ਨੂੰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਹੋਇਆ ਸੀ। 2016 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀ-20 ਕਪਤਾਨੀ ਸੰਭਾਲੀ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਜਦੋਂ ਮਿਤਾਲੀ ਰਾਜ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਮਿਤਾਲੀ ਦੇ ਸੰਨਿਆਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰਮਨ ਸਾਰੇ ਫਾਰਮੈਟਾਂ ‘ਚ ਟੀਮ ਦੇ ਕਪਤਾਨ ਬਣ ਗਈਂ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਮਾਅਰਕਾ

ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਟੀ-20 ਅਤੇ ਵਨ-ਡੇ ਦੋਵਾਂ ਫਾਰਮੈਟਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਵਾਰ ਵਿਜੇਤਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕੈਰੀਅਰ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਮੋੜ 2017 ਵਿੱਚ ਆਇਆ, ਜਦੋਂ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਮਹਿਲਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਦੇ ਸੈਮੀਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਮਜ਼ਬੂਤ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਈ ਟੀਮ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ 115 ਗੇਂਦਾਂ ਵਿੱਚ ਨਾ-ਬਾਦ 171 ਦੌੜਾਂ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪਾਰੀ ਖੇਡੀ। ਇਸ ਜ਼ਬਰਦਸਤ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਾਇਆ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਹੀ ਬਦਲ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪਲ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਟਾਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ।

ਉਹ 2016 ਵਿੱਚ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੀ ਮਹਿਲਾ ਬਿੱਗ ਬੈਸ਼ ਲੀਗ (WBBL) ਵਿੱਚ ਸਿਡਨੀ ਥੰਡਰ ਲਈ ਸਾਈਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਬਣੀ। ਉਸਦੀ ਇਸ ਸਫਲਤਾ ਨੇ ਹੋਰ ਭਾਰਤੀ ਖਿਡਾਰਨਾਂ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਲੀਗਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹੇ। ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਕੈਰੀਅਰ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ 2025 ਵਿੱਚ ਆਈ, ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਭਾਰਤੀ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਟੀਮ ਦੀ ਕਪਤਾਨੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾ ਆਈ.ਸੀ.ਸੀ. ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਜਿਤਾਇਆ। ਫਾਈਨਲ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣੀ ਅਫ਼ਰੀਕਾ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ, ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਭਾਰਤ ਲਈ ਇੱਕ-ਰੋਜ਼ਾ ਵਿਸ਼ਵ ਕੱਪ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਪਹਿਲੀ ਮਹਿਲਾ ਕਪਤਾਨ ਬਣ ਗਈ। ਇਸ ਜਿੱਤ ਨੇ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਦੌੜਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਮਹਿਲਾ ਕ੍ਰਿਕਟ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਉਚਾਈ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਾਇਆ।

ਅਰਜੁਨ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ

ਕ੍ਰਿਕਟ ਵਿੱਚ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਉਸਨੂੰ 2017 ਵਿੱਚ ਅਰਜੁਨ ਅਵਾਰਡ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ। ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਅੱਜ ਭਾਰਤੀ ਕ੍ਰਿਕਟ ਲਈ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖਿਡਾਰਨ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਲੰਬੇ-ਲੰਬੇ ਛੱਕੇ ਮਾਰਨਾ ਹੋਵੇ ਜਾਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸਮੇਂ ‘ਤੇ ਵਿਕਟ ਲੈਣਾ, ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਟੀਮ ਲਈ ਖੜ੍ਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਕ੍ਰਿਕਟਰ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਇੱਕ ਚੇਤਨਾ ਹੈ। ਉਹ ਉਸ ਨਵੀਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਚਿਹਰਾ ਹੈ, ਜੋ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਰੁਕਾਵਟਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਉਸਦੀ ਕਹਾਣੀ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੁਪਨੇ ਉਮਰ, ਥਾਂ ਜਾਂ ਹਾਲਾਤ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੇ। ਜੇ ਦਿਲ ਵਿੱਚ ਜਜ਼ਬਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਹੁਨਰ, ਤਾਂ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਚੋਟੀ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚਣਾ ਕੋਈ ਮੁਸ਼ਕਲ ਕੰਮ ਨਹੀਂ। ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਸਿਰਫ਼ ਮੋਗਾ ਦੀ ਧੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਸਮੁੱਚੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਉਹ ‘ਸ਼ੇਰਨੀ’ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸੁਪਨੇ ਵੱਡੇ ਹੋਣ, ਤਾਂ ਕੋਈ ਵੀ ਰੁਕਾਵਟ ਮਾਇਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਹਰਮਨਪ੍ਰੀਤ ਕੌਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬੱਲੇ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਸਗੋਂ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ, ਲਗਨ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਰਮਨ ਸੱਚੇ ਅਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਕ੍ਰਿਕਟ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ’ ਹੈ।

— ਪ੍ਰੀਤ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ